Startup

บล็อกตอนแรกของปี 2016 ขอเริ่มด้วยรีวิวหนัง The Intern เจาะชีวิตสตาร์ตอัพ หนังเรื่องนี้เพิ่งฉายในไทยช่วงกลางๆ ปี 2015 และเห็นมิตรสหายแวดวงไอทีหลายท่านไปดูกันแล้วชอบ เลยคาดหวังไว้ค่อนข้างสูง

พล็อตหนังคือ Robert De Niro รับบทเป็นชายวัยเกษียณ อดีตผู้บริหารบริษัท ชีวิตมีพร้อมทุกอย่างแล้ว แต่เมียตาย เวลาว่างเลยเยอะจนไม่รู้จะทำอะไร เขาจึงพยายามสร้างคุณค่าให้ตัวเอง โดยสมัครเข้าร่วมโครงการ "ฝึกงาน" ของผู้สูงอายุ กับบริษัทสตาร์ตอัพแฟชั่นชื่อ About the Fit ของผู้บริหารหญิงรุ่นใหม่ที่แสดงโดย Anne Hathaway

ความเป็นขบฎ กล้าแหกกรอบ กล้าท้าทายระเบียบกฎเกณฑ์นั้นเป็นเรื่องเท่เสมอในทุกวงการ

ความเป็นขบฎในโลกของไอทีน่าจะเริ่มต้นมาจากสตีฟ จ็อบส์ ที่สร้างวัฒนธรรม anti-corporate ท้าทายความจำเจ ตั้งแต่การสร้างสัญลักษณ์ "โจรสลัด" ปักธงไว้ที่ยอดตึก, โฆษณา Big Brother ท้าทายอำนาจของ IBM, โฆษณา Think Different อันโด่งดัง รวมถึงวัฒนธรรมองค์กรอีกหลายอย่างที่ได้รับความชื่นชอบจากจิตวิญญาณ "ขบฎ" ที่หลบซ่อนอยู่ในใจของใครหลายคน

เรื่องนี้ถูกถ่ายทอดมายังวงการ startup ที่มีวัฒนธรรม anti-corporate ยิ่งกว่า บรรดาผู้ก่อตั้งใส่เสื้อยืดกางเกงยีนส์ ไม่ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ และสร้างบริษัทพลิกโลกอย่าง Google, Facebook, Twitter, Instagram กันอย่างต่อเนื่อง

ความสำเร็จของบรรดา startup ที่กล้าแหกกรอบเดิมๆ ส่งผลให้เกิดค่านิยมว่า startup ต้องทำตัวเป็น "โจรสลัด" จึงจะประสบความสำเร็จในระดับนี้

คำถามคือการทำตัวเป็นโจรสลัดแล้วจะประสบความสำเร็จ มันคือ fact หรือ myth

นั่งดูคลิป TED Talk อันนี้บนเครื่องบินครับ เนื้อหาอาจพูดมานานสักหน่อยแล้ว (ตั้งแต่ปี 2007) แต่ก็ยังทันสมัยอยู่ คลิปยาวแค่ 15 นาที (ตามสไตล์ TED) ดูสั้นๆ ก็จบ ตรงประเด็น+ได้ความรู้ ขอแนะนำ

เจอบทความของ Justin Kan เจ้าของชื่อ "Justin" ใน Justin.tv (ที่ปัจจุบันกลายร่างมาเป็น Twitch) ตอนนี้เขากลายมาเป็นหนึ่งในทีมนักลงทุนของ Y Combinator

Justin เขียนบทความเกี่ยวกับการ "ขายบริษัท" จากมุมมองของเขาในฐานะที่เป็นทั้งผู้ประกอบการและนักลงทุน เพื่อให้บรรดาสตาร์ตอัพในสังกัด Y Combinator นำประสบการณ์เหล่านี้ไปใช้งานต่อได้ บทความชื่อว่า The Founder’s Guide To Selling Your Company

ผมเองก็ไม่เคยขายบริษัท (เคยก็แปลกละ) แต่คิดว่าบทความน่าจะมีประโยชน์กับสตาร์ตอัพรายอื่นๆ ด้วย มาเขียนสรุปประเด็นไว้หน่อยครับ

เมื่อปี 2013 เคยเขียนบล็อกเรื่อง Unicorn Club: Founders Story โดยอ้างอิงบทความจาก TechCrunch ที่ชื่อ Welcome To The Unicorn Club: Learning From Billion-Dollar Startups

เวลาผ่านมาราวปีครึ่ง คำว่า Unicorn กลายเป็นศัพท์ยอดฮิตของวงการ โดยหมายถึงบริษัทที่มีมูลค่าเกิน 1 พันล้านดอลลาร์โดยยังไม่เข้าตลาดหุ้น

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา มีข่าวช็อควงการสื่อออนไลน์ของฝรั่งคือเว็บไซต์ไอที Gigaom ประกาศปิดตัวฉับพลัน โดยให้เหตุผลว่าเป็นหนี้เยอะ เงินไม่พอ เจ้าหนี้เลยตัดสินใจปลดพนักงานทั้งหมด

งานนี้ทุกคนงง ผมก็งง พอผ่านมาได้ 2-3 วัน ฝุ่นเริ่มหายตลบ เราเลยเห็นภาพรวมของปัญหาชัดเจนขึ้น ในฐานะคนทำสื่อออนไลน์ลักษณะใกล้เคียงกัน ผมคิดว่าเป็นเรื่องที่ควรศึกษาและบันทึกไว้สักหน่อย

อ่านหนังสือ The Hard Thing About Hard Things ของ Ben Horowitz เขียนเล่าประสบการณ์สมัยเขาเป็น CEO เอง และการทำงานร่วมกับ CEO ในฐานะนักลงทุน มีประเด็นน่าสนใจหลายอย่าง เดี๋ยวจะทยอยเขียนถึง

อันที่คิดว่าน่าสนใจมากคือ Ben จัดกลุ่ม "ทักษะ" ที่จำเป็นต่อการเป็น CEO ว่ามีด้วยกัน 2 อย่างคือ 1. รู้ว่าจะต้องทำอะไร 2. พาบริษัททำในสิ่งที่คิดให้ได้

ถึงแม้ CEO จำเป็นต้องมีทักษะทั้ง 2 อย่างนี้ แต่ CEO ส่วนใหญ่มักถนัดไปสักทาง ทำให้ Ben เรียกซีอีโอที่ถนัดเรื่องคิด/วิสัยทัศน์ว่าเป็นกลุ่ม "หนึ่ง" (Ones) ส่วนซีอีโอที่ชอบบริหารองค์กรให้มีประสิทธิภาพสูงสุดเป็นกลุ่ม "สอง" (Twos)

Fred Wilson เขียนภาคต่อจาก บทบาทของ CEO ที่ควรจะเป็น โดยยกประเด็นเรื่อง ทำเอง vs ให้คนอื่นทำแทน (DIY vs Delegate)

Fred บอกว่า CEO จำเป็นต้องกระจายงานให้คนอื่นเสมอ (CEOs must delegate) เพราะเมื่อบริษัทมีขนาดใหญ่ในระดับหนึ่งแล้ว CEO จะต้องทำงานเพียง 3 อย่างตามบล็อกตอนก่อนคือ "กำหนดวิสัยทัศน์, จ้างคนเก่ง, ทำให้บริษัทมีเงินพอใช้" งานอย่างอื่นให้คนอื่นทำ

Paul Graham แห่ง Y Combinator ออกบทความใหม่ Before Startup โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เด็กๆ ที่อนาคตอยากไปทำ startup อ่าน ว่าจะต้องเจอกับอะไรบ้างและควรเตรียมตัวอย่างไร ไอเดียหลักๆ คือการทำ startup นั้น "ขัดกับสามัญสำนึก" (counterintuitive) เรื่องบางเรื่องไม่สามารถทำตามเซนส์แล้วเวิร์ค

บทความค่อนข้างยาวและประเด็นมีหลากหลาย ถ้ามีเวลาแนะนำให้อ่านต้นฉบับจะดีที่สุด ถ้าไม่มีเวลาลองอ่านเวอร์ชันสรุปของ Fred Wilson ซึ่งบล็อกนี้ก็ขอสรุปตามนั้น

เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา Marc Andreessen แห่ง a16z ออกมาโพสต์เตือนสภาวะ "ฟองสบู่ 2.0" ของวงการ startup ในซิลิคอนวัลเลย์

• Marc Andreessen Sounds Warning on Start-Ups Burning Cash
• When The Market Turns, A Bunch Of Startups Are Going To 'Vaporize'
• Bubble 2.0? Moneybags VC Andreessen warns profit-free startups: 'You will be VAPORIZED'

ประเด็นที่เขาเตือนนั้นน่าสนใจมาก นั่นคือเรื่อง burn rate หรือ "ค่าใช้จ่ายต่อเดือน" ของ startup ที่ยังไม่มีรายรับ